Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là một chứng từ pháp lý cực kỳ quan trọng chứng minh sự xác nhận quyền sử dụng đất hợp pháp do Nhà nước công nhận.Yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất xảy ra trong một số trường hợp nhất định và được các cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và xử lý.
Hãy cùng datnenthocu tìm hiểu rõ hơn về các quy định của pháp luật đối với từng yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chắc chắn sẽ mang lại những thông tin bổ ích.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là gì?
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là chứng từ pháp lý được Nhà nước sử dụng để xác định tổ chức hoặc cá nhân có quyền sử dụng đất và các tài sản khác gắn liền với đất. Ngoài ra, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn là căn cứ xác định loại đất cùng mục đích sử dụng đất tương ứng.
Trường hợp nếu có biến động về quyền sở hữu như chuyển nhượng, tặng, thừa kế, thu hồi hoặc chuyển mục đích sử dụng, thế chấp, tranh chấp…giấy chứng nhận là một phần không thể thiếu trong việc hoàn thành hồ sơ đăng ký.
Chính vì thế, người sở hữu đất phải chắc chắn rằng giấy chứng nhận sử dụng đất phải đảm bảo được Nhà nước công nhận theo Luật, thông tin chính xác và được giữ gìn kỹ lưỡng.
Cơ quan nào có thẩm quyền huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất?
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quyết định được Ủy ban nhân dân cấp Huyện cấp cho cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt định cư nước ngoài sở hữu nhà gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam. Đối với các cấp tổ chức, cơ sở tôn giáo, các doanh nghiệp công ty có vốn đầu tư nước ngoài thực hiện các dự án đầu tư, hoặc tổ chức có chức năng ngoại giao sẽ được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố cấp giấy chứng nhận theo Điều 105 Luật Đất đai 2013.
Khoản 1 Điều 34 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, quy định Tòa án có quyền tiếp nhận, giải quyết và hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích của cá nhân hoặc tổ chức.
Trường hợp quyết định cá biệt trái pháp luật dẫn đến xâm phạm quyền lợi hợp pháp của đương sự, Tòa án phải có trách nhiệm tiếp nhận và đảm bảo giải quyết đúng đắn vụ mà việc hủy quyết định đó không làm thay đổi quyền hạn giải quyết vụ việc dân sự của Tòa án đang nhận giải quyết vụ việc.
Trong trường hợp việc hủy quyết định cá biệt làm thay đổi quyền hạn giải quyết được xác định theo Luật tố tụng hành chính thì Tòa án nhân dân cấp huyện phải xem xét chuyển vụ việc lên Tòa án nhân dân cấp tỉnh để tiếp tục thụ lý vụ án.
Các trường hợp yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ cơ quan có thẩm quyền
Cơ quan có thẩm quyền có thể yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong những trường hợp sau đây:
Huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị mất
Trong trường hợp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị mất, theo Điều 77 Nghị định 43/2014/NĐ-CP người sở hữu có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền cấp lại giấy chứng nhận. Văn phòng quản lý đất đai sau khi và chứng thực yêu cầu sẽ lập hồ sơ trình lên cơ quan có thẩm quyền ký quyết định hủy giấy chứng nhận và cấp mới theo Điều 37 của Nghị định này. Mọi biến động, chỉnh lý thông tin sẽ được lưu vào hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia.
Chủ sở hữu không nộp lại giấy chứng nhận đã cấp khi chuyển quyền sử dụng đất
Khoản 2 Điều 82 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định về việc hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong trường hợp quá trình chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất trước ngày 1.7.2014 người sở hữu trước không tiến hành thủ tục sang nhượng và yêu cầu hủy giấy chứng nhận cũ tại cơ quan có thẩm quyền. Người nhận chuyển quyền có thể cung cấp hợp đồng, giấy tờ về việc chuyển quyền sở hữu và thực hiện theo quy định sau để yêu cầu hủy giấy chứng nhận cũ và cấp mới.
- Bên nhận chuyển quyền cung cấp những giấy tờ liên quan đến quá trình chuyển quyền và nộp đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất về văn phòng quản lý đất đai
- Văn phòng sau khi tiếp nhận hồ sơ sẽ thông báo bằng văn bản để UBND cấp xã tại nơi có đất đang yêu cầu cấp giấy chứng nhận. Trường hợp không rõ địa chỉ người chuyển quyền để thông báo, văn phòng sẽ đăng tin lên các phương tiện thông tin địa phương 3 số liên tiếp. Người chuyển quyền khi nhận thông báo phải mang giấy chứng nhận đến văn phòng làm thủ tục chuyển quyền.
- Sau 30 ngày kể từ ngày đầu đăng thông báo, nếu không liên hệ được với người chuyển quyền hoặc không có đơn khiếu nại, tranh chấp, văn phòng sẽ lập hồ sơ trình cơ quan thẩm quyền yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũ đồng thời cấp mới cho người được chuyển quyền.
Không giao nộp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đã có quyết định thu hồi
Khoản 7 Điều 87 Nghị định 43/2104/NĐ-CP quy định trong trường hợp có quyết định thu hồi giấy chứng nhận sử dụng đất nhưng người sử dụng không giao nộp trong thời gian đã quy định thì Văn phòng đăng ký đất đai có quyền thông báo với cơ quan có thẩm quyền yêu cầu hủy giấy chứng nhận đã cấp.
Trường hợp thi hành bản án hoặc quyết định thu hồi từ Toà án
Căn cứ theo bản án hoặc quyết định thu hồi giấy chứng nhận của Tòa án, người sử dụng đất có trách nhiệm thi hành bản án trong thời hạn quy định. Nếu quá thời hạn quy định bản án vẫn chưa được thi hành, Tòa án có quyền cưỡng chế thi hành án bằng các hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Các trường hợp khởi kiện yêu cầu huỷ chứng nhận quyền sử dụng đất từ cá nhân hoặc tổ chức
Các cá nhân và tổ chức có quyền khởi kiện hoặc kiến nghị đến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khi xuất hiện cái vấn đề sai phạm liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau đây là 3 trường hợp tiêu biểu:
Kiến nghị cơ quan có thẩm quyền
Khi nhận thấy bất kỳ sai phạm nào liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp, tổ chức hoặc cá nhân có thể gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để yêu cầu được giải quyết.
Trường hợp sau khi kiến nghị nhưng vẫn không hài lòng với kết quả được giải quyết, cá nhân hoặc tổ chức có thể tiến hành khởi kiện hành chính hoặc dân sự nếu còn trong thời hiệu khởi kiện.
Khởi kiện hành chính
Cá nhân hoặc tổ chức có thể khởi kiện Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp theo thủ tục hành chính để thực hiện yêu cầu hủy quyết định cấp giấy chứng nhận khi phát hiện có sai phạm ảnh hưởng đến quyền lợi của mình.
Ngoài ra, theo Khoản 2 Điều 3,5 Luật Tố tụng hành chính năm 2015, các quyết định hành chính liên quan đến giấy chứng nhận sử dụng đất cũng có thể là đối tượng khởi kiện nếu quyết định đó vi phạm pháp luật hoặc làm phát sinh những thay đổi, hạn chế, chất dứt quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Khởi kiện dân sự người đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Trong trường hợp khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, các cá nhân và tổ chức sẽ khởi kiện chính người đứng tên trong giấy chứng nhận theo quy định tại Điểm C Khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Đối tượng tranh chấp chính là bất động sản nếu trong giấy chứng nhận nên cơ quan tiếp nhận hồ sơ khởi kiện dân sự chính là Tòa án cấp Huyện nơi có bất động sản đó.
Khoản 1 Điều 34 Luật tố tụng dân sự 2015 quy định, Tòa án có quyền hủy quyết định cá biệt trong đó có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, khi xét thấy có sự trái pháp luật xâm phạm quyền lợi hợp pháp của đương sự trong vụ việc dân sự.
Mẫu đơn yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Tùy theo hình thức khởi kiện hay kiến nghị sẽ có những quy định khác nhau về hồ sơ và mẫu đơn yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khác nhau. Sau đây là mẫu đơn và hướng dẫn hoàn thành hồ sơ cho từng hình thức khởi kiện và khiếu nại trên.
- Mẫu đơn khiếu nại
Mẫu đơn khiếu nại sẽ bao gồm những nội dung cơ bản như thông tin cá nhân người đưa ra kiến nghị, thông tin đối tượng tranh chấp hoặc kiến nghị, nội dung kiến nghị và danh mục các tài liệu, chứng cứ kèm theo (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ hộ khẩu, giấy tờ mua bán, thừa kế…)
Đối với hình thức này, người kiến nghị nên xác định đúng nơi tiếp nhận hồ sơ, điền chính xác thông tin và có chữ ký xác nhận đầy đủ, đồng thời các tài liệu liên quan càng đầy đủ, rõ ràng sẽ giúp quá trình giải quyết một cách nhanh chóng hơn.
.png)
- Mẫu đơn khởi kiện
Khi tiến hành khởi kiện đối với quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc người đứng tên trên giấy chứng nhận lên Tòa án, người khởi kiện cần hoàn thành mẫu đơn khởi kiện hành chính bao gồm những nội dung như: thông tin người khởi kiện, thông tin người hoặc cơ quan bị kiện, thông tin về sai phạm liên quan đến quyền sử dụng đất, thông tin quyền lợi cần được bảo vệ, tóm tắt nội dung kiện. Đồng thời, người khởi kiện phải cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ kèm theo cho Tòa án để phục vụ điều tra.
Thời hiệu khởi kiện yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Thời hiệu xem xét huỷ giấy chứng nhận sử dụng đất khi có đơn khởi kiện hành chính hoặc dân sự hiện đang có hai quan điểm khác biệt như sau:
- Quan điểm thứ nhất: căn cứ vào Điểm a Khoản 2 Điều 116 Luật tố tụng hành chính năm 2015 thì thời hiệu khởi kiện các quyết định và hành vi hành chính là 1 năm kể từ ngày nhân được hoặc được thông báo quyết định hành chính.
Đối với trường hợp khởi kiện dân sự, khi chưa có văn bản hướng dẫn áp dụng Điều 34 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì cần phải áp dụng thời hiệu khởi kiện như Luật tố tụng hành chính. Vì vậy, khi giải quyết vụ án dân sự liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hiệu khởi kiện Tòa án có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy và cấp lại theo đúng quy định.
- Quan điểm thứ hai: xem xét về tính lâu dài và giá trị của tài sản dựa trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên tách bạch hay loại thời hiệu khởi kiện để đảm bảo quyền lợi cho người sở hữu đất và các đương sự liên quan. Trong quá trình tiếp nhận và giải quyết vụ án dân sự nếu áp dụng quy định thời hiệu của Bộ luật tố tụng hành chính có thể dẫn đến những vấn đề giải quyết không triệt để hoặc khi bản án có hiệu lực thì không thể thi hành.
Vì vậy, cho đến khi Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Điều 34 Luật tố tụng dân sự thì vẫn cùng sự lúng túng trong cách áp dụng thời hiệu khởi kiện yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Lời kết
Nhìn chung, các vấn đề liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tương đối phức tạp cần nhiều thời gian để tìm hiểu. Mong rằng bài viết đã mang lại những thông tin hữu ích về những trường hợp yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng như những quy định có liên quan.
Xem thêm >>